ÇOCUKLARDA OBEZİTE VE
BESLENME ALIŞKANLIĞININ ÖNEMİ
Obezite görülme sıklığı ve kilolu insan sayısı hızla
artmaktadır. Hazır ve paketlenmiş gıdalar, şeker içerikli gıdalar, yaşam
koşulların hareketsizliğe sebep olması, çalışma temposuna bağlı aile içi öğün
saatlerinin düzensizliği gibi birçok sebep, önümüze büyük-küçük kilo problemini
ve buna bağlı hastalıkları getirmektedir. Ancak obezitenin görülme yaşı
gittikçe düşmektedir. Çocukluk çağında görülen obezite 1990lı yıllardan sonra
hızla artış kazanmıştır. Obezitenin artmasıyla, buna bağlı; diyabet,
hiperlipidemi, insülin direnci gibi hastalık sayısı da artmış, görülme yaşı çok
düşmüştür (6-11 yaş).
Obezite herkesin bildiği gibi vücutta depolanan yağ
miktarının fazla olmasıdır. Çocukluk çağındaki obezitenin %90’ ı büyüme için
gerekenden fazla kalori alımına bağlıdır. Yani çocuklarımıza yanlış beslenme
alışkanlıkları kazandırdığımız içindir. Şunu unutmayın ki çocuk önce ailede
gördüğünü uygular…
Bu konuda biz ailelere düşen görevler nelerdir?
1)
Paketlenmiş, hazır ve şekerli gıdalardan uzak
durmak…
Televizyonda, markette, komşuda her yerde
karşımıza çıkan bu ürünlerden nasıl uzak duracağız dediğinizi duyar gibiyim.
Elbette yasaklar daha çekicidir ve gizli yemeye iter. Burada önemli olan
davranış değişikliği sağlamak ve tüketim sıklığını azaltmaktır. Çocuğunuzun
yaşına göre belirli peryodlar belirleyin. Haftada bir, iki haftada bir gibi… Bu
onun özel günü olsun. Bu özel günde istediği bir abur cuburu seçmesine izin
verin. Bu her gün kontrolsüz yemesinden
biraz daha iyidir. Elbette ki hiç yememesi en iyisidir fakat mücadele
edemiyorsanız bu yolu kullanın. Diğer günler bu konuda taviz vermeyin, sabırlı
ve kararlı davranın.
2)
Evde hamburger cips yapın…
Yağ miktarı oldukça yüksek olan, menü tipi
fast food ürünlerin kalorileri çok yüksektir. Neredeyse tüm gün alınması
gereken kalori miktarına denk gelmektedir. Henüz çocuğunuz tanışmadıysa
bunlarla hiç tanıştırmayın. Ancak daha önce yediyse ve sürekli ister hale
geldiyse evde alternatifler yapın. Daha sağlıklı ekmeklerle, ev yapımı köfte
ile fırında patates kızartması sunun. Dışarda bu ürünleri daha sağlıklı ve
kaliteli yapan yerleri tercih edin ancak gene de tüketim sıklığını azaltın.
Ayda bir ya da iki ayda bir gibi… Yufkadan evde cips yapın.
(Bir tane yufkayı küçük parçalara bölün.
1-2 tatlı kaşığı biber salçası+2 çorba kaşığı zeytinyağ ve istediğiniz baharat
ile harmanlayın. Yağlı kağıt üzerine çok üst üste gelmeyecek şekilde
yerleştirin. 200 derece fırında kızarana kadar pişirin.)
3)
Kahvaltı alışkanlığını ihmal etmeyin…
Kilolu çocukların çoğu kahvaltı alışkanlığı
olmayan çocuklardır. Herkes için gerekli olduğu gibi çocuklarımız için de
gereklidir. Kahvaltı yapmadan evden çıkan ya da poğaça ve hazır meyve suyu ile
kahvaltıyı geçiştiren çocuklarda kilo problemi kaçınılmazdır. Yumurtası,
peyniri, cevizi, tam tahıllı ekmek ve
mevsim sebzesi, pekmezi ile dengeli bir kahvaltı yapmaları gerekir. Kahvaltı
yapmadan güne başlayan çocuklar halsiz, bitkin ve okulda performansı düşük
olurken öğle yemeğinde daha fazla kalori alma eğiliminde olurlar.
4)
Siz de sağlıklı beslenin…
Çocukların yanlış beslenme alışkanlıklarının
sebebi ne yazikki biz anne-babalardır. Evde yemek seçen ebeveynin olduğu bir
ortamda çocuğun seçmemesi mümkün değildir. Kendi yemediğiniz şeyi ona
yedirmekte güçlük çekersiniz ve yemek yedirmek savaş haline gelir.
Sevmediğiniz bir gıdayı yemek size zor
gelebilir. Ama önceliğiniz çocuğunuzsa; nefret ettiğiniz pırasayı, karnabaharı
çocuğunuz sizin tabağınızda görmeli. Bir kaşık olsun alarak sizin de yemek
seçmediğinizi, sağlıklı beslendiğinizi görmelidir.
Ayrıca anne-baba-çocuk arasındaki olumsuz
ilişkiler çocuğun ruhsal yapısını etkileyip aşırı yeme ya da yemeği reddetmeye
sebep olabilir. Bu tarz durumlarda anne-baba, anne-çocuk, baba-çocuk ilişkisi
sorgulanmalı ve uzmandan yardım alınmalıdır.
5)
Televizyon, bilgisayar karşısında yemek yeme…
Obezite sıklığı, 4 saatten daha fazla
televizyon izleyen çocuklarda, 1 saat ya da daha az izleyen çocuklara göre daha
yüksek olarak saptanmıştır. Bunun sebebi tv, bilgisayar karşısında doyduğunu
anlamayan, ne yediğinin farkında olmayan çocuklardır.
6)
Çantasında sağlıklı atıştırmalıklar bulunsun…
Dışarıya çıkarken çantasına kuruyemiş,
meyve ve su koyun. Dışarda atıştırmalık
istediğinde ona bunları sunun. Markete girip abur cubur almayın. Bu durumu
alışkanlık haline getirmesini sağlayın. Siz de çantanızda bunlardan bulundurun.
Çocuğun ilk eğitim yeri ailedir. Beslenme
eğitiminde en temel unsurlar; sabır-kararlı tutum ve ebeveynlerin doğru
beslenme alışkanlıklarıdır. Sabırlı ve kararlı olursanız, kendiniz de beslenme
konusunda dikkatli davranırsanız, çocuğunuz da bu durumdan olumlu yönde
etkilenecektir. Şunu unutmayın ki
yapılan araştırmalarda her iki ebeveyn obez ise çocuğun obez olma oranı %80, yalnızca biri obezse
%50, ikisi de obez değilse oran %9’ dur.
DİYETİSYEN ELİF YILDIZ
